Bydgoska Kolej Dojazdowa

[Hrab]

Pocztówka zapewne z początku ubiegłego wieku z mostem wąskotorówki w Koronowie oraz zdjęcie z Wikipedii https://de.wikipedia.org/wiki/Schmalspu ... 93Koronowo

[BYDZIAK 1958]

Wracam do pewnej naszej 'zagadki'. Chodzi tu o widziany w głębi most, o którym tu jakiś czas temu pisaliśmy, (na pierwszym zdjęciu), który jak widać, przeżył przynajmniej rok 1939. Wtedy wychodziło tu na to, że kolejka mogła przez jakiś czas po nim jeździć, np. do papierni...
Sporo załączników już poznikało, jak np istotna mapa, która pokazywał MWS. Hrab, chyba proponował sprawdzenie śladów dymu, (może jakieś analizy by to wyłapały), pod wiaduktem przy Młyńskiej.

Temat ten, powrócił w temacie zniszczonych mostów, ale chyba tutaj jest lepsze miejsce na jego kontynuację. Poniżej wklejam dwa ostatnie wpisy z niego:

moim zdaniem ten most przy śluzie nigdy nie był przeznaczony dla kolejki. Jak niby miała by ona tam dotrzeć? W którym miejscu przeciąć tory kolejowe biegnące po nasypie? Przecinając w standardowym miejscu trudno by było tak poprowadzić jej ślad, żeby trafiła na ten mostek. Tam jeszcze dodatkowo między Grunwaldzką, a śluzą biegł Flis i tu też potrzebny byłby dodatkowy mostek.
Nie było czasem tak, że właśnie przy budowie tych dwóch nowych przepraw po wysadzonym moście, między 39, a 41 roku kolejka została przerzucona z Wiejskiej, na Nad Torem? Nowy most celuje właśnie w tym kierunku.

Pod nasypem jest przejazd.

Jarasowi chodziło zapewne o ten wiadukt, (czerwona strzałka), a w sumie chodzi tu o ten cały szlak, z dawnym mostem, (strzałka żółta), od ul Grunwaldzkiej, do obecnej Pileckiego. To tędy prawdopodobnie, mogła być poprowadzona przez jakiś czas, 'odnoga' w kierunku papierni.

[Ewing]

Jeśli dobrze się przyjrzeć zdjęciu z 1944 roku, to widać na nim, że tor idzie po tym nowym mostku i tak jak pisałem innym wątku po śladzie ulicy Nad Torem.
Potem na wysokości ul. Chmurnej łączy się ze starym przebiegiem.
https://staremapy.bydgoszcz.pl/mapy/zdj ... odklad_czb
Moim zdaniem tor został przeniesiony w trakcie okupacji prawdopodobnie w 1940 roku. Do czasu wysadzenia mostu biegł ul. Wiejską. Potwierdzają to znane fotografie i plany/mapy.
Moim zdaniem kolejka nigdy nie jeździła mostem przy śluzie.

[Hrab]

https://www.forum.bsmz.org/viewtopic.ph ... 620#p66210

W czasie powstawania Nowego Kanału Bydgoskiego były dwie równoległe trasy w tym rejonie, co było związane z istnieniem kopalni gliny przy Brdzie. Ta przemysłowa część linii trafiła zapewne na most koło śluzy, po którym zostały piękne przyczółki.

To wątek tego mostu koło śluzy: https://www.forum.bsmz.org/viewtopic.ph ... hilit=most w którym narysowałem tory na zdjęciach.

Wpis z mapką MWS, która się zachowała jako cytat (pewnie ją zapisałem i wstawiłem na serwer więc się tu uchowała): https://www.forum.bsmz.org/viewtopic.ph ... ost#p54145

Tu jest natomiast wątek mostu środkowego z trzech jakie były: https://www.forum.bsmz.org/viewtopic.ph ... 5skotorowy

[BYDZIAK 1958]

^^^
Mapka, pokazująca się pod Twoim pierwszym linkiem, wskazuje że tak wtedy musiało być...
Napisałem w miniony poniedziałek do kolego MWS prośbę, żeby jeszcze raz pokazał swoja mapkę ze strony 20, która już zniknęła. Ona by też sporo wyjaśniła... (Na razie nie odpisał, może nie zauważył nowej wiadomości).

[Ewing]

https://www.forum.bsmz.org/viewtopic.php?f=96&t=162&start=620#p66210

W czasie powstawania Nowego Kanału Bydgoskiego były dwie równoległe trasy w tym rejonie, co było związane z istnieniem kopalni gliny przy Brdzie. Ta przemysłowa część linii trafiła zapewne na most koło śluzy, po którym zostały piękne przyczółki.

Pytanie tylko jaki to miało sens w tym przypadku skoro już np. bocznicę do papierni poprowadzono za kanałem od tej "nie przemysłowej" części?
Zastanawiam się, czy ten most przy śluzie (jego funkcja dla kolejki-o ile taką kiedykolwiek posiadał) nie funkcjonował tylko w czasie budowy kanału?

Na mapie z 1902 roku trasa kolejki biegnie po wschodniej stronie ul. Koronowskiej - czyli ten wariant zahaczający teoretycznie o kopalnię, tylko tak jakoś daleko od samej rzeki - możliwe, że była jakaś dodatkowa bocznica.

1902.jpg (72.06 KiB) Przejrzano 12044 razy

Zamieszczona przez Ciebie mapka wskazuje, że w 1913 były już dwa warianty


Choć sprawę komplikuje kolejna mapa z 1916 roku, która sugeruje, że ten alternatywny tor wcale nie łączył się w drugą linią w okolicy Grunwaldzkiej, a był jedynie ślepą odnogą od strony Koronowa. Choć to już po wybudowaniu kanału mogło być tu zaznaczone jako droga.

1916.jpg (55.01 KiB) Przejrzano 12044 razy

W latach 30 kolejka jeździła już tylko wariantem Koronowska-Wiejska z bocznicą do Papierni przebiegającą mniej więcej w śladzie dzisiejszej ul. Pileckiego i wchodziła na teren papierni skręcając na północ wzdłuż Brdy. Most przy śluzie był w tym czasie mostem drogowym
Fragment mapy z 1933 roku.

Bocznica do papierni.jpg (266.69 KiB) Przejrzano 12044 razy

Na radzieckiej mapie z 1944 roku kolejka zaznaczona jest tylko Grunwaldzka-Wiejska, nie ma tu zaznaczonej bocznicy do papierni ale te mapy tyły tworzone na podstawie innych map z 1876, 1909, 1932-1936 więc ciężko tu mówić o ich dokładności i poprawności.

rus.jpg (90.65 KiB) Przejrzano 12044 razy

Plan miasta z 1939 roku też pokazuje już wyłącznie przebieg Grunwaldzka-Wiejska oraz bocznicę do papierni

Plan miasta 1939.jpg (71.88 KiB) Przejrzano 12044 razy

Po wysadzeniu mostu w 1939 roku, Niemcy wybudowali osobny most dla kolejki pomiędzy tym, wysadzonym, a śluzą i prawdopodobnie wtenczas przerzucili tory znów na wschodnią stronę ul. Koronowskiej - w ten sposób powstała ul. Nad Torem.
Wskazuje na to między innymi plan miasta z 1945 roku oraz zdjęcia lotnicze.

Plan miasta 1945.jpg (163.17 KiB) Przejrzano 12044 razy

[BYDZIAK 1958]

Byłem dzisiaj na spotkaniu z autorem nowej książki o 'małej kolejce'. No i spotkałem tam, naszego kolegę, Andrzeja. Pan Michał, (autor), opowiadał o jej historii, a potem włączyli się w rozmowę goście, ( wiadomo, ci starsi ). Ciekawostki opowiedziała pani siedząca obok mnie, a mieszkającą w czasach kolejki, przy ul Grunwaldzkiej. Przynajmniej jedną z nich, chciałbym tu przekazać. Opowiadała o czasach 'przed telewizyjnych', gdy większość sąsiadów się tam znała. O wielkim powodzeniu przejazdów 'wycieczkowych' nad wodę, np do Morzewca... (Ponoć tego akwenu już tam nie ma). Ale najciekawsze było to, jak pewnego dnia 'cała ulica', - jak to powiedziała, - umówiła się na taki wyjazd. I zabrakło wtedy wagonów osobowych... Więc we wagonach węglarkach, poustawiane zostały ławki, a część dzieciaków siedziała na podłodze. "I nie było wtedy jakiegoś narzekania, czy 'BHP'... Wszyscy byli zadowoleni"- Tak mniej więcej opowiadała. Może Andrzej tu zajrzy i dopisze coś, o czym zapomniałem...

[Hrab]

Niedaleko stacji w Morzewcu znajdował się ten akwen. Jak wiele innych wysechł. Kiedyś ludziom nie było potrzeba wiele do szczęścia.

[BYDZIAK 1958]

Przejechałem się 'szukać śladów' do Morzewca. Cały obszar dawnej stacji jest ogrodzony i mocno zasłonięty zielenią. Musiałem się cofnąć do szosy, żeby zrobić pierwsze zdjęcie, by uchwycić zarys dawnego 'zakrętu' szlaku kolejki. Budynek stacji oklejany jest właśnie styropianem, (zdjęcie pierwsze). W tym małym za nim, robiony jest jakiś remont, (zdjęcie drugie, zrobione od przeciwnej strony, od szosy). Działali tam mało sympatyczni ludzie i nawet nie podobało im się robienie tego pierwszego zdjęcia, mimo, że było 'z daleka'... Teraz, chyba jedynym namacalnym śladem, jest tablica, przypominająca o jeżdżącej tu kiedyś kolejce.

[BYDZIAK 1958]

Na FB, (Okruchach B), umieszczono, (cały), opis trasy 'małej kolejki'. (Ewing już to widział ) Jest tam fragment mapy z 1899, z wyraźnie dobrze pokazaną pierwsza trasą kolejki, która prowadziła pod 'małym wiaduktem'. Uzupełnia ona nasze wcześniejsze opisy...

[Ewing]

Ale niestety nadal nie odpowiada na pytanie, czy kolejka kiedykolwiek jeździła przez ten mostek przy samej śluzie.
Natomiast mapki i opis wyjaśniają wiele wątpliwości

[BYDZIAK 1958]

Nie znam autora tych zestawień, ale zadałem mu właśnie pytanie, czy wiadome jest, w jakim okresie czasu, tym mostem kursowała kolejka? Bo można założyć, że przynajmniej wtedy, gdy on już powstał nad 'zachodnim kawałkiem' wykopanego kanału, a w rejonie osi ulicy Grunwaldzkiej, wciąż teren był rozkopany budową kanału...

[BYDZIAK 1958]

Padła już tam odpowiedź na to pytanie. Autor odpisał, że tam po moście kolejka nie jeździła.
Ale ja jednak będę się upierał, że z logicznego punktu widzenia, w czasie kopania kanału, w miejscu jej 'nowej trasy',('czerwony X'), musiał być choć krótki czas, w którym kolejka wróciła 'na chwilę' na starą trasę, z przejazdem po moście. Dziś, gdyby nie zdjęcia, nikt by nie pamiętał o 'chwilowym torowisku' tramwajowym, ułożonym z boku ronda Jagiellonów, w czasie budowy przejść podziemnych... Podobnie jest z 'kanałem skośnym', którego pozostałości odkopał Robert. Na większości znanych map go nie ma...

[BYDZIAK 1958]

Wiemy już wszyscy, że w tym roku rozebrany został budynek restauracji w Smukale. (Zdążył jeszcze 'wystąpić' on, w moich zestawach porównawczych). Pewną ironia losu, jest ustawienie, właśnie w tym czasie tablic z nazwami dawnych stacji... Tablica jest, a za plecami budynek zniknął... Dziwnie też brzmi jedno ze słów na tej tablicy informacyjnej, "Rozbudowa". Może nie czytam 'ze zrozumieniem', albo... Zostało parę cegieł i do nich coś się dobuduje, czyli 'rozbuduje'...

[BYDZIAK 1958]

Siedem lat temu pisaliśmy tutaj dużo o przebiegu trasy kolejki w rejonie Maksymilianowa. Były mapki ze skrzyżowaniem jej wąskich torów z 'normalnymi' i ze 'ślimakiem', czyli ? Jej tory umieszczono na wiadukcie? Jeszcze jedna rzecz mi nie pasuje. Mapki pokazują trasę kolejki po północnej stronie wiaduktu. A na tym zdjęciu poniżej, wygląda to tak, jakby widok był od strony południowej, na co wskazują cienie filarów...

[Ewing]

Ślimak jest widoczny do dziś i wychodzi na to, że tory musiały biec po wiadukcie.

[BYDZIAK 1958]

No faktycznie, czas 'ślimaka', to czas 'bezkolizyjnego' skrzyżowania torów.

(...)
A na tym zdjęciu poniżej, wygląda to tak, jakby widok był od strony południowej, na co wskazują cienie filarów...

Mam 'ściągi', które kiedyś porobiłem sobie, by podpowiadały mi jakiego słońca mogę się spodziewać w danym momencie w plenerze. Wychodzi, że to zdjęcie mogło być zrobione tylko w czasie czerwiec-lipiec, ok godziny 19-stej, czyli 20-stej czasu letniego. Wtedy właśnie słońce tak może oświetlać ten wiadukt od 'strony północnej'. (Bo zakładamy, że nie jest ono 'odwrócone')

[BYDZIAK 1958]

Tak się złożyło, że w krótkim czasie byłem ostatnio dwa razy 'za miedzą', w Nakle. Tym razem wolną chwilę przeznaczyłem na szukanie śladów po kolejce. No i tym najbardziej namacalnym, jest 'mała' parowozownia. (Stoi jeszcze również wieża ciśnień kolejki). Niestety, w stanie opłakanym, bez dachu... Cały wielki plac, który kiedyś zajmowała wąskotorówka zamieniony został głównie w parkingi. Poniżej, na zdjęciach, obecny stan wspomnianej parowozowni. (Dodam, że zrobiłem tam dwa zestawy porównawcze. Jeden wstawię chyba w najbliższe święta, a drugi, pewnie w majówkę )