Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Mamy już wątek dotyczący wrześniowych mogił i pomników, więc pomyślałem, że można też pokazać miejsca upamiętnienia żołnierzy i wydarzeń roku 1945.

Na początek dwa pomniki ze Ślesina:







Sępólno Krajeńskie






Jedna z mogił dostępna jest w tym wątku: viewtopic.php?f=41&t=632



Złotniki Kujawskie






Trochę odleglejszy zakątek - Głędowo koło Człuchowa (na trasie Bydgoszcz-Koszalin)
Ciekawy jest ten orzełek - Ktoś go chyba wymienił, bo nie wydaje mi się aby w "tamtych czasach" władze zgodził się na to aby miał koronę?

Zapomniany pomnik w Bydgoszczy - Bernardyńska.





Zbrachlin - skrzyżowanie krajowej 5 z drogą na Topolno

Może się czepiam, ale proponuję zmienić nazwę wątku - armię sowiecką (właściwie RKKA) trudno nazwać wyzwolicielską, poza tym jeśli nasz region to tylko 1945r. Zbyt wielu mieszkańców Kujaw i Pomorza przypłaciło spotkanie z sowietami wizytą w łagrach, a w najlepszym razie odsiadką w rodzimym więzieniu (chociażby AKowcy z Borów Tucholskich).
Przy remontach grobów żołnierzy sowieckich i LWP dokonuje się obecnie zmian w napisach memoratywnych (chyba, że gminy robią remonty "na pałę")- nie ma mowy o "wyzwolicielach", "bohaterach" itp. Są żołnierze sowieccy polegli w walce z Niemcami. Nazwy LWP też nie używamy - po prostu Wojsko Polskie 1945.
Nawiasem mówiąc, to w regionie mamy ok. 70 cmentarzy, kwater, mogił zbiorowych i pojedynczych, w których spoczywają żołnierze sowieccy. Są także jeszcze niedobitki popularnych niegdyś pomników wdzięczności.

WDW pisze:proponuję zmienić nazwę wątku

Zrobione. Nazwa faktycznie była niefortunna. Oczywiście nie chcę tu nikogo gloryfikować, tylko pokazać miejsca, które tak czy inaczej są częścią naszej historii.

Dzięki za zmianę Nazewnictwo to niby banał, ale jak mi człowiek na stanowisku pracujący w urzędzie gminy wyjeżdża z hasłem "bandy AK" to mi się scyzoryk otwiera w kieszeni. Poziom wiedzy historycznej bywa żenująco niski i trzeba edukować edukować i jeszcze raz edukować:).

Między innymi od tego jesteśmy

Pomnik z Cmentarza Rakowickiego w Krakowie

Grudziądz.
Mogiła znajduje się na skrzyżowaniu drogi do Stolna (55) z drogą do Chełmna (przez Pieńki Królewskie).
Całość składa się z pomnika oraz 26 dużych betonowych mogił.
Jak widać po nieudanej do końca próbie zatarcia inskrypcji, w mogile pochowani są nie tylko "bohaterowie" 1945 roku.
Na jednej z betonowych płyt jest umieszczona również tablica (nie znam rosyjskiego więc nie jestem w stanie jej rozczytać - może ktoś będzie łaskaw )
Krzyż chyba nie jest zbyt częstym elementem radzieckich pomników?

W mojej ewidencji ten cmentarz funkcjonuje jako "cmentarz żołnierzy sowieckich w Pieńkach Królewskich". Opiekunem jest urząd gminy Grudziądz. Parę lat temu remontowano płyty nagrobne.
Krzyże oraz indywidualne tablice memoratywne spotyka się na takich cmentarzach - od prawie 20 lat na te obiekty przyjeżdżają rodziny spoczywających tam żołnierzy i upamiętniają swoich bliskich. Krzyże też bywają, babuszki zawsze do cerkwii chadzały, a i kościoły katolickie też się tam uchowały.
Zamazana data 1951 r. najprawdopodobniej dotyczy daty zakończenia prac ekshumacyjno-budowlanych i otwarcia cmentarza. W 1945 r. nikt nie miał głowy do urządzania zbiorczych cmentarzy wojennych, żołnierzy chowano w miejscu walk. Od 1946 r. ruszyły planowe ekshumacje zwłok żołnierzy i zakładanie specjalnych cmentarzy. Tak było w wielu miejscach regionu.

Sępólno Krajeńskie.

Cmentarz znajduje się przy ulicy Chojnickiej, w wydzielonej części cmentarza ewangelickiego.
Niestety nie miałem przy sobie aparatu, stąd słaba jakość zdjęć z telefonu.













Mogił jest kilka - na każdej wypisane nazwiska zidentyfikowanych żołnierzy oraz liczba pochowanych nieznanych.





Obok pomnika są również pojedyncze groby.



Zaraz za pomnikiem (tyłem do niego) znajduje się kolejny pomnik. Wie ktoś, czy upamiętnia on jakieś konkretne wydarzenie i jest również mogiłą, czy też ma wyłącznie charakter symboliczny?

Cmentarz żołnierzy sowieckich w Sępólnie Krajeńskim - założony w 1949 r., 14 mogił zbiorowych, 3 indywidualne, betonowy "pomnik wdzięczności", powierzchnia cmentarza ok. 946m.kw. Spoczywa tam ok. 333 żołnierzy sowieckich poległych w 1945 r. w walkach w Sępólnie i okolicach, ich szczątki ekshumowano tam w okresie powojennym. Znane nazwiska ok. 110 z nich.
Niestety na służbowym kompie nie wyświetlają się zdjęcia Ewinga, więc wklejam moje archiwalne wspomnianego przeze mnie sępoleńskiego pomnika wdzięczności:


Uploaded with ImageShack.us



Się wyjaśniło - polsko-niemiecka tablica na tyłach pomnika wdzięczności żołnierzom sowieckim pojawiła się jakieś 5-6 lat temu i upamiętnia ewangelików pochowanych na cmentarzu bądź co bądź ewangelickim. Podobno ufundowali ją miejscowi, ale mój rozmówca w UM takiej pewności nie miał......

Ewing pisze:Na jednej z betonowych płyt jest umieszczona również tablica (nie znam rosyjskiego więc nie jestem w stanie jej rozczytać - może ktoś będzie łaskaw )

Na tablicy pod rosyjskim tekstem jest napisane to samo po Polsku.

Chodzi mi o tą tablicę

Major jakiś tam zginął za wyzwolenie Polski.

Tablicę pewnie ufundowała rodzina. Tak na marginesie, to Rosjanie czasem remontowali swoje cmentarze w Polsce. Płacili w dolarach więc miejscowi kamieniarze windowali stawki i wciskali im najgorszy materiał co powodowało że po pół roku wszystko się sypało. I teraz zagadka, kto ma taki "remont" poprawić? Oczywiście my, w praktyce gminy muszą szukać środków w swoich budżetach albo prosić w Warszawie.

Ewing pisze:Chodzi mi o tą tablicę

No to masz juz odpowiedź

Gdzieś na trasie z Konecka w stronę Bydzi:


Uploaded with ImageShack.us


Uploaded with ImageShack.us


Uploaded with ImageShack.us

WDW pisze:Major jakiś tam zginął za wyzwolenie Polski.

Danił Akimowicz

Poległy za wyzwolenie Polski.

Z opisu na pomnikach wynika jasno że wielu z poległych jest identyfikowalnych. Szkoda, że jak dotąd nikt nie przywrócił im nazwisk bezpośrednio na cmentarzach.

Jest takie miasto w Polsce, gdzie ekshumowano Rosjan z rynku w centrum i założono im kwaterę na cmentarzu komunalnym . Do tego, postawiono im krzyż prawosławny. Uczciwie i po ludzku. Miastem tym jest Czarnków nad Notecią. Taki wzór dla innych miast, że można, że potrzeba i że jest to uczciwe. Bez zbędnych podtekstów. Żołnierz to żołnierz, na to gdzie polegnie i w jakiej sprawie, wpływ ma niewielki.

To co napisał seth wydaje mi się rozsądne. Żołnierze jak wszyscy ludzie są rożni. W jakiej sprawie walczą nie do końca od nich zależy, właściwie to wcale od nich nie zależy. Nie należy ich gloryfikować ale należy im się uczciwe miejsce spoczynku. No dobrze ale w tym momencie przyszło mi do głowy, że na terenie Polski zginęło wielu żołnierzy niemieckich. Niemcy wycofując się nawet nie mieli czasu chować swoich... Co się z nimi stało? Maja swoje godne miejsce w ziemi? Gdzie? Ja nie widuje takich miejsc.

Lidka: żołnierzy niemieckich chowano w 1945 r. tam gdzie zginęli. Nikt się nimi za bardzo nie przejmował, bo wśród mieszkańców regionu dobrze pamiętano masakry dokonywane w 1939 przez Selbstschutz i ogólnie stosunek Niemców do nas. W rejonie Dabrowy Chełmińskiej, na polach nad Wisłą, zwłoki niemieckich żołnierzy pochowano dopiero w marcu 1945 po ustąpieniu mrozów. ZAkopywani byli w rowach przydrożnych, pod płotami, na cmentarzach ewangelickich, bardzo dużo mogił jest/było bo kopią, na terenie powiatu świeckiego i tucholskiego oraz na dojściu do Wisły od Torunia.

Niemcy oficjalnie mogli rozpocząć poszukiwania szczątków swoich żołnierzy dopiero po spotkaniu premiera Mazowieckiego i kanclerza Kohla w 1989 r. Przyjęto wówczas deklarację o konieczności podjęcia wspomnianych prac. Powstała dwustronna grupa robocza, wypracowano tekst stosownej umowy międzyrządowej, którą przyjęto w 1994. Postanawia ona, iż ochroną zostają objęte polskie groby wojenne w Niemczech i niemieckie w Polsce. Oni opiekują się naszymi u nich, my - ich u nas. Wyłączono jedynie z tej opieki groby niemieckie z II w.św. ze względów historycznych oczywiście. Obie strony udzielają sobie wzajemnej pomocy w poszukiwaniu miejsc spoczynku żołnierzy i ofiar wojny itp. Do realizacji umowy powołano w Warszawie Fundację "Pamięć". Występuje ona do wojewodów o wydanie zezwolenia na prowadzenie ekshumacji zwłok z namierzonych w terenie mogił. Kiedyś z niemieckiej mogiły z 1945 wykopali szczątki w polskim płaszczu wojskowym z 1939 z sowieckimi fantami. Ale była zagwozdka kto to

Niemcy mają oczywiście świetnie zorganizowane służby poszukiwawczo-dokumentacyjne. W imieniu rządu RFN prowadzi je Vdk z Kassel czyli Niemiecki Ludowy Związek nad Grobami Wojennymi. Odnajdują groby, przeprowadzają ekshumację, identyfikację, przewóz szczątków, zakładają niemieckie cmentarze wojenne i opiekują się nimi. W Polsce jest kilka zbiorczych niemieckich nekropolii wojskowych, szczątki żołnierzy niemieckich z naszego województwa są chowane na cmentarzu w Glinnej, g. Stare Czarnowo, woj. zachodniopomorskie. Kiedyś był dym, bo jednym z tych cmentarzy była oficjalna uroczystość, nasi kombatanci, władze, kwiatki i hołd zmarłym, a potem się okazało, że dokoła leżeli SS-mani, fajne nagłówki były w gazetach


Co do Sępólna: tak na marginesie, to przestańcie proszę wszędzie doszukiwać się podtekstów politycznych i różnych animozji. Będzie kasa, będą remonty cmentarzy wojennych, nie ma kasy - nie ma remontów.

W regionie mamy ok. 500 obiektów grobownictwa wojennego różnego kalibru (w tym 71 żołnierzy ZSRR). Dotacja z budżetu państwa w skali roku to 207.000 zł. Tylko. Z W-wy w tym roku mam ekstra ok. 130.000 na same remonty. No i co, mam wyremontować na błysk cmentarz sowiecki w Sępólnie, czy zacząć robić na czysto kwaterę naszych żołnierzy z 1939 - 1945 na Kcyńskiej ? Zaczynamy w tym roku Kcyńską, wybór jest prosty.

"Umieśćmy wszystkie nazwiska na tablicach" - za co? Remont pojedynczego grobu to ok. 4.000 zł - wymiana płyty, nowy krzyż, wykucie liter itp. Nie liczcie na to, że przeciętny wójt czy burmistrz sypnie kasą na wielki remont jakiegoś grobu, bardziej medialnie wypadnie położenie 5 m chodnika. Są oczywiście wyjątki jak wójt Oskwarek w Nowej Wsi Wielkiej gdzie duża kasa idzie na rekonstrukcję pierwotnego urządzenia mogiły Powstańców Wielkopolskich w Brzozie poległych w styczniu 1919 w bitwie pod Brzozą. Sama opieka nad grobami wojennymi w Bydzi (pielęgnacja zieleni, sprzątanie terenu, znicze, kwiaty) kosztuje prawie tyle ile ja mam dotacji na całe województwo.
Więc proszę nie wieszać psów na krasnoludkach, które nie chcą remontować mogił, kwater i innych tego rodzaju obiektów. Problemem jest kasa, kasa i jeszcze raz kasa. Aha, i proszę nie wierzyć bezkrytycznie we wszystkie treści napisów spotykane na grobach wojennych - jest mnóstwo bzdur!

Pamiętam jak ktoś mi opowiadał o trupach Niemców w zimie 45 roku, były tak powszechne, ze nie budziły żadnych emocji, do tego stopnia, ze dzieci robiły sobie z nich saneczki i zjeżdżały w przydrożne rowy..Jasne jest i zrozumiałe, że nikt wtedy się nie przejmował nimi i zrozumiałe jest ze w pierwszej kolejności zajmiemy się naszymi ale i tak uważam ze każdy ma prawo do grobu, miejsca na tablicy. A kasa ... no cóż nawet dla żywych jej notorycznie jest za mało . Najlepiej było by gdyby bogaci Niemcy zajęli się swoimi grobami u nas, no ale nie taka była umowa. Nie będą tak wspaniałomyślni żeby i u nas swoich i u nich naszych, a w sumie mogli by, w końcu to nie my to piekło rozpętaliśmy...