Śluza trapezowa (workowa)

[MWS]

…… A wracając do Kanału zawsze ciekawiło mnie co to jest śluza workowa i jak ona wyglądała ……

Istniejąca do roku 1822 śluza miejska była konstrukcja drewnianą, posiadała zbyt małe rozmiary w stosunku do gabarytów ówcześnie używanych jednostek.
Jej lokalizacja, na połączeniu Brdy, wylotu kanału i jazu ulgowego Młynówki, była przyczyną problemów żeglugowych ze względu na występujące tam wiry
i silne prądy (wypadki), jak również małą ilość miejsca na manewry i postoje w oczekiwaniu na śluzowanie, czy to na Brdzie, czy też u wejścia do kanału.


Niedogodności te usiłowano rozwiązać budując nową śluzę i ze względu na specyficzne warunki, nadając jej nigdzie indziej nie spotykany kształt trapezu,
z dwoma parami wrót umieszczonymi na jednej ścianie komory.
Nowa konstrukcja została przesunięta w górę rzeki, w stosunku do poprzedniczki i wykonana z cegły. Budowa prowadzona była w latach 1882/1884.






- rysunki: http://architekturmuseum.ub.tu-berlin.de/


Jak się okazało w eksploatacji, nowa śluza wyróżniała się jedynie powiększonymi rozmiarami i trwałym materiałem z którego była wykonana.
Pozostałe problemy, głównie żeglugowo-manewrowe pozostały, a nawet wzrosły, gdyż statki i barki trzeba było wprowadzać do śluzy tyłem,
co wiązało się z uprzednim ich obracaniem.







Śluza miejska w formie trapezu funkcjonowała do 1913 roku, kiedy to zastąpiono ją nową konstrukcją. Stary basen został zasypany,
wrota zamurowane i tworzy on skwerek przed obecnie używaną śluzą.
W ramach planowanej, w tym roku, rewitalizacji bulwarów stara konstrukcja ma być odsłonięta i wyeksponowana.







.

[Andrzej]

Bardzo dobre opracowanie .
Może warto dodać, że budowa nowej śluzy wynikała z przebudowy kanału, tj. przekopania nowego kanału (wzdłuż ul.Bronikowskiego). Stary kanał przestał być używany do żeglugi i znikł problem tego "ostrego skrętu" przy przejściu z Brdy do Kanału (i odwrotnie).

[Ewing]

Na temat tej śluzy jest już trochę informacji w tym wątku viewtopic.php?f=31&t=1159

[andant]

Ja spotkałem się z nazwą śluza nożycowa.

[BYDZIAK 1958]

Dzięki tym stary zdjęciom, robiąc porównania, widać że przebudowa śluzy była sporym wyzwaniem, jak na tamte czasy... W muzeum kanału jest takie oto ujęcie tej śluzy.

[lisiogonek]

Bardzo dziękuję za tak dokładne wyjaśnienie Pomyślałem sobie że obecny kształt doliny Brdy w tym miejscu niewiele przypomina ten sprzed czasów budowy Kanału Bydgoskiego ...

[BYDZIAK 1958]

No to, żeby jeszcze bardziej pokazać te różnice, dorzucę fotkę porównawczą którą w podobnej sprawie dałem nie dawno na ssc.
Na czerwono zaznaczone są dolne wrota starej śluzy i linii brzegowej. Żółtym kolorem pokazana jest lokalizacja (mniej więcej) obecnego domku 'obsługi śluzy'. Czerwonym, dawnego.

[BYDZIAK 1958]

W wątku o Placu Teatralnym, jest sporo mowy o miejscu, o którym jest ten wątek. Rzecz dotyczy 'ewolucji' przy budowie kolejnych śluz. A więc zanim powstała sluza trapezowa, a po niej 'nowa' obecna, istniały tam jeszcze wcześniejsze śluzy, drewniane... W 'międzyczasie', budowano pierwszą śluzę murowaną...

Po fiasku z budową murowanej śluzy pomiędzy ulicami Marszałka Focha i Obrońców Bydgoszczy odbudowano starą, drewnianą śluzę ,,miejską", która służyła do 1884 roku.
Budowa śluzy ,,workowej" miała miejsce w latach 1882 – 1884.
Znacznie więcej informacji będzie w moim artykule.

Porównanie miejsca śluzy (drewnianej) na starej mapie, do stanu obecnego tego miejsca, wskazuje, że była równoległa do ul Marcinkowskiego. Jej położenie wychodzi mniej więcej, pod obecnymi mostami. Za odnośniki (żółta przerywana linia) posłużyło wejście do kanału i linia ul. Focha.

[BYDZIAK 1958]

Na stronach Gazety Pomorskiej są 'wizki' pokazujące widok po planowanym 'odsłonięciu' tej śluzy.
To jedna z nich:



Zastanawiam się, czy brama zachodnia nie powinna być nieco mniejsza od wschodniej, (wyżej jej dół). Natomiast dolna część bramy wschodniej, osadzona nieco niżej. Różnice te, bardziej by przypominały o innym poziomie wody, przy każdej z nich.
Mogło to by wyglądać mniej więcej tak:

[lisiogonek]

Pomysł Bydziaka jest zdecydowanie bardziej atrakcyjny:) A czy przewiduje się odkopanie wnętrza śluzy?

[oil]

Część zostanie odkopana, powstanie również kładka widokowa nad tą odkopaną częścią - coś w deseń tej szklanej przy Kanale Bydgoskim

[BYDZIAK 1958]

Dzisiejszy spacerek w omawianym tu miejscu.

1 Nieco odsłonięty fragment zachodniego muru starej śluzy.
2 Zarys jej środka, miedzy dawnymi bramami.
3 Widok krawędzi, (z lewej), na której mają się pojawić 'nowe bramy' śluzy.

[Maciej Kulesza]

Warto zajrzeć i zobaczyć kolejną wizualizację.

http://bydgoszcz.gazeta.pl/bydgoszcz/1, ... 62514.html

[BYDZIAK 1958]

^^^ Zajrzałem. Wygląda tak samo, jak kilka wpisów wyżej. Myślałem, że poprawili (zmniejszyli) wrota zachodnie, mniej więcej tak jak sugerowałem. Próg pod nimi skierowany był swą widoczną krawędzią do wewnątrz śluzy. Kopary rozwalające obecny mur, przy okazji zapewne zniszczą ten próg, bo jego 'druga strona' może nie zostać zauważona. Na razie 'dziura' jest po stronie bramy wschodniej.

[Robert Grochowski]

Spokojnie Bydziaku. Firma wykonująca prace przy śluzie to specjaliści od budownictwa wodnego. Od wielu lat wykonują prace przy śluzach na Kanale Bydgoskim. Mają wiedzę i doświadczenie. Nie ma mowy o żadnym niszczeniu oryginalnej substancji zabytkowej.

[BYDZIAK 1958]

^^^ No to uspokoiłeś mnie.
Powiększony fragment rysunku z pierwszego wpisu wskazuje, że próg (na czerwono) sporo sięgał w głąb śluzy. (W odniesieniu do planowanego odsłanianego kawałka) A i bramy (granatowe), były dosyć 'daleko' od obecnej krawędzi muru (na zielono). Wychodzi na to, że nowe bramy (atrapy) nie będą, w mniej więcej tych samych miejscach.

[BYDZIAK 1958]

Przechodząc dzisiaj w pobliżu, pstryknąłem fotkę 'drugiej dziury'.

[seth]

Zaczyna wyglądać nieźle Szczególnie mając na względzie destrukcję ulicy Grottgera Ot dziwny kraj, z jednej strony bezmyślnie niszczą, a z drugiej....

[BYDZIAK 1958]

(...)

(...)

[/quote]
^^^ Rysunek uświadamia jaka trudna była przebudowa tego miejsca. Nowa trapezowa śluza, została zbudowana w starym korycie Brdy. Jednocześnie rzekę popchnięto nieco na zachód.
Podobnie, wielkie zmiany w tym miejscu, nastały w czasie rezygnacji z rozwiązania 'workowego' i budowy nowej śluzy. Koryto rzeki znów przesunięto w zachodnią stronę, a nowa śluza częściowo powstała również w niedawnym korycie Brdy. Tak wyglądały te zmiany na mapie.

[BYDZIAK 1958]

Od jakiegoś czasu ta śluza 'chodziła mi po głowie'. Miałem zamiar wybrać się nad stary kanał i zrobić odpowiednie zdjęcia, do 'zbudowania' obrazka śluzy trapezowej. No ale jakoś nie mogłem się tam wybrać. Ale ze dwa tygodnie temu zauważyłem dwa takie zdjęcia, w miarę nadające się do mojego pomysłu. I tak powstał ten obrazek. Chodziło mi o ulżenie wyobraźni i 'zobaczenia' tego miejsca od strony północnej. Pominąłem niektóre elementy otoczenia widoczne na jednych starych pocztówkach, a na innych nie, lub mniej... Np. latarnie miedzy bramami, czy budkę, chyba obsługi śluzy...
I tak to wyszło.