Tramwaje w Bydgoszczy

[Maciej]

Jeszcze trochę postoją i łatwiej będzie kupić taki stary tramwaj niż wyremontować

Tak na moje oko, to tylko przegubowiec nadaje się do remontu, a reszta właściwie na żyletki bo rzeczywiście taniej będzie kupić coś w lepszym stanie.

[BYDZIAK 1958]

Na terenie zajezdni jest od długiego czasu jeszcze jeden obiekt, który zawsze przyciąga moja uwagę. Stoi na tym 'torze pamięci', wśród niszczejących zabytkowych pojazdów.
Wygląda jak podwozie tramwaju konnego, lub letniej doczepki. Zresztą te letnie wagony, zostały być może zrobione z wagonów konnych. Stare zdjęcie takowego, stojącego na Zygmunta Augusta, pokazuje, że miały dosyć mały rozstaw osi - to porównanie pokazuje podwójna strzałka. Natomiast na samym dole jest zdjęcie konnego tramwaju, przejeżdżającego przez Mostową w 1958r., w czasie ówczesnego święta tramwajów. Wagon z Mostowej przypomina bardziej letnią doczepkę, (zdjęcie takiej przy 'Herbusiu'), niż wcześniejszy konny wagon... Tak czy siak, na tym podwoziu powinno się odbudować taki letni wagonik. Stary, zielony Herbrand mógł by go ciągnąć... Bo gdyby odbudowano go w wersji 'konnej', to koń do ciągnięcia by się pewnie i znalazł, ale obecnie nie każde torowisko 'pasuje do kopyt'.

[BYDZIAK 1958]

Pamiętałem, że gdzieś wstawiałem tu pocztówkę ze składem Herbrand + wagon + dwa wagoniki letnie. Wpis znalazłem, ale fotki już nie było. Ta pocztówka była w tym wpisie:

Wracając do nietypowego wagoniku z kajakami, warto dodać, że były również u nas 'wagony letnie', bez ścian. Natrafiłem na fotkę, której fragment, utrwalił ich wygląd.

Przypominam ją, nawiązując do wcześniejszego wpisu.
Chodzi o odtworzenie takiego 'letniego wagonu', bazując na zachowanym podwoziu. To jest bardzo prosta konstrukcja. Przy 'sprzyjających wiatrach', kilku z nas, z pewnie 'lisiogonkiem' na czele, zdołało by coś takiego zbudować...
Poniżej przykład, jak by to mogło wyglądać. (Ławeczki nie muszą być ustawione wzdłuż ścian.)
Jeszcze bardziej prosta do wykonania była by konstrukcja bez ścian, wzorowana na wagonikach z fotki.

[Ewing]

Jak dla mnie ten "wózek" ma za małą odległość pomiędzy osiami żeby mógł stanowić samodzielną podstawę jakiegoś wagonu.

[BYDZIAK 1958]

Tymi moimi 'porównaniami' i 'gdybaniami', próbuję wciągnąć w dyskusję innych forumowiczów, którym temat tego typu zabytków nie jest obojętny. Porównanie rozstawu osi tego 'podwozia' do wagonu konnego pod tamtym zdjęciem, to tylko moje przypuszczenia i ich opis. Prawdziwa odpowiedź na tą zagadkę może okazać się inna. Zajrzałem właśnie do moich książek i zaskoczył mnie w nich opis tego zdjęcia. W 'Bydgoskich tramwajach' jest to zdjęcie na str 318. W opisie czytamy, że to jest zdjęcie 'ustawione' w 1938 roku, na okoliczność 50-cio lecia komunikacji. Że wagonik jest 'po przejściach', - najpierw był konny, potem 'letni', a na 50-siątkę, znów zaadoptowano go na konny...
W drugiej, a właściwie pierwszej książce, '70 lat komunikacji miejskiej miasta Bydgoszczy', zdjęcie to mamy na str 12. Podpis pod nim: 'Tramwaj konny na ulicach Bydgoszczy'. W tekście nie ma żadnej wzmianki o tym, że zdjęcie było pozowane.

Na jednym z niewielu najstarszych zdjęć z wagonem konnym, da się również 'jako tako' ocenić rozstaw osi. Można go porównać do... rozstawu 'nóg konia' - przednich i tylnych. Odległości wydają się być podobne, - nie wielkie...

[jaras]

To pewnie z tego krótkiego wagonika co jest na zdjęciu jest ten wózek.

[BYDZIAK 1958]

Właściwie mogłem spytać jednego z przewodników oprowadzających po zajezdni...
Chyba powinien wiedzieć czego pozostałością są te kółka z ramą.

[BYDZIAK 1958]

^^^
"Mój człowiek" pracujący w 'tramwajach', też nie zna odpowiedzi. Pytał starszych pracowników i... nic. Pamiętają tylko, że wózek miał na wierzchu 'pakę' na której wożono tłuczeń. W przeszłości nie raz widziałem taki 'wagonik z tłuczniem'. Ale nie za bardzo mu się przyglądałem. Tak czy siak, to podwozie, pozostałość po tajemniczym 'tramwaju', stało sobie pewnie gdzieś na uboczu, zanim ktoś 'wymyślił' wagonik do kruszywa.

[BYDZIAK 1958]

Znalazłem zdjęcie w necie, na którym jest krakowski wagonik, z czasów, gdy mieli wąskie tory. Konstrukcja jego jest bardzo prosta... dużo pionowych 'rurek'. Bardziej przypomina spontaniczną rekonstrukcję z ogólnie dostępnych materiałów.

[BYDZIAK 1958]

Poskładane ujęcie z VHS z 2000r. Przegubowiec 217, przerobiony na wóz techniczny z numerem 454.

[BYDZIAK 1958]

Wśród starych wycinków gazetowych, znalazłem zdjęcie tramwaju po wypadku. Nie pamiętam kiedy i z jakiej gazety to kiedyś było wycięte. Wśród kilku podobnych fotografii w książce "Bydgoskie tramwaje", tego chyba nie ma.

[BYDZIAK 1958]

Nie dawno natrafiłem, (ale nie skopiowałem ! ), na pocztówkę z lat sześćdziesiątych XXw, pokazującą Stary Rynek. Ładnie widać na niej było tor tramwajowy, stanowiący w pewnym sensie 'pętlę awaryjną'. Umożliwiał on jazdę tramwajowi jadącemu np. ul Jana Kazimierza (z kierunku Długiej), na 'zakręt' na S.Rynku,w kierunku ul Batorego i powrót nią, na Długą.
Przyznam, że już zapomniałem o tym wariancie torowiska, oraz o ewentualnym wykorzystywaniu jego.

[BYDZIAK 1958]

Pamiętam jak kilka lat temu młodsi forumowicze, (chyba było to na ssc), z fascynacją pisali o 'odkopanych' torach tramwajowych na Kordeckiego. Dla miłośników historii miasta, tego typu ślady z przeszłości, są mimo wszystko czymś istotnym. Na tą chwilę, oprócz torów (z wagonem tramwajowym), na ul. Długiej i niedawno 'zainstalowanym' podobnym krótkim odcinkiem torowiska na Mostowej, doszło nowe, kolejne miejsce z wyeksponowanymi torami. To placyk przed starą zajezdnią na Zygmunta Augusta. Przejeżdżając tam dzisiaj, dostrzegłem chyba końcowe już prace remontowe nawierzchni. Tory pozostawiono 'na widoku'.
Takie pamiątkowe odcinki torów, w miejscach których można się ich mało spodziewać, mogą być ciekawostką dla np turystów. 'Ubogaciły by' np. ulicę Św. Trójcy, czy ponownie ul. Warmińskiego...

[BYDZIAK 1958]

(...)
...tor tramwajowy, stanowiący w pewnym sensie 'pętlę awaryjną'. Umożliwiał on jazdę tramwajowi jadącemu np. ul Jana Kazimierza (z kierunku Długiej), na 'zakręt' na S.Rynku,w kierunku ul Batorego i powrót nią, na Długą.
Przyznam, że już zapomniałem o tym wariancie torowiska, oraz o ewentualnym wykorzystywaniu jego.

Wciąż nie pamiętam, gdzie w necie widziałem wspominaną wyżej pocztówkę. Tymczasem poniżej fragment innego zdjęcia, z widocznym, wspomnianym wariantem torowiska na S.R.


Robiłem kilka prób, łącznie z 'edit' i forum wciąż nie pozwala na wstawienie zdjęcia

[krajan]

Co do torów tramwajowych na Mostowej - z tego co pamiętam był o nie bój, bo 'drogowcy' za późno się dowiedzieli o tym i mieli problem z przerobieniem projektu.

[BYDZIAK 1958]

Ten 'bój' był prowadzony przez chyba nielicznych pasjonatów tego typu historii. Najważniejsze, że był na tyle głośny, że go w końcu usłyszano.

Spróbuję jeszcze raz wstawić widok z tymi wspomnianymi 'szynami pętli awaryjnej'.

[wichura]

Takie pamiątkowe odcinki torów, w miejscach których można się ich mało spodziewać, mogą być ciekawostką dla np turystów. 'Ubogaciły by' np. ulicę Św. Trójcy, czy ponownie ul. Warmińskiego...

Tak sobie marzę - takie szyny na Warmińskiego to byłoby "coś". Krótki odcinek do energetyki, który nigdy nie był wykorzystywany w ruchu pasażerskim. Słyszeliście o takich fragmentach w innych miastach? Wiem na pewno, że sieć dąbrowsko - śląska była wykorzystywana w latach 40/50-tych do... rozwożenia mleka. Ale nie było specjalnych odcinków do mleczarni jednak tylko korzystano nocą z fragmentów, którymi tramwaje woziły pasażerów za dnia. Można więc by przy tym odtworzonym odcinku szyn postawić tabliczkę i pokazać pewien unikat (jeśli go się potwierdzi) na skalę ogólnopolską.
Tylko jest to peryferyjna i niezbyt atrakcyjna uliczka, więc akurat turyści raczej na taki fragment rzadko by trafiali...

[GrapHite]

Na Mostowej nie pozostawiono większego fragmentu szyn, bo mówili, że to wymaga większych pieniędzy, konserwacji i dużych zmian w projekcie.
Wichura: szyna na pamiątkę nikt Ci u nas nie zostawi, co więcej, nie położą na nowo ale widziałem w paru miastach na ulicy w miejscu szyn ułożone kamienie (kostka, granit coś ala kocie łby) tak by imitowały torowisko, wygląda bardzo dobrze i nie wymaga specjalnych konserwacji, no ale to było na zachodzie i to nie w naszym kraju

[Mac]

Babia Wies 1955

[BYDZIAK 1958]

^^^ W pierwszym momencie pomyślałem - sensacja! 'Walker' utrwalony na zdjęciu... No ale to tylko było kilka sekund wielkich oczu, bo miałem wrażenie widzenia pod tramwajem wózków.
Czyli nadal będziemy czekać na pojawienie się jakiegoś, pewnie jedynego zdjęcia z tym nietypowym tramwajem.
Ale ten Lilpop na zdjęciu, też jest niezły.