Tramwaje w Bydgoszczy

[BYDZIAK 1958]

Szukam, ale jak dotąd nigdzie nie znalazłem opisu budowy pierwszego torowiska tramwajowego na ul Bernardyńskiej. Wiadomo, że pierwsze tramwaje pojechały nią w 1953 roku, zaraz po otwarciu linii 'Brda'. Jeszcze raz przypomnę stare zdjęcie, z 'tymczasowym mostem', na którym zostały ułożone tory. Ustawiony był w osi wcześniejszego, wysadzonego mostu. Z tej perspektywy widać, że tory 'skręcały' w prawo, by potem połączyć się z tymi na Jagiellońskiej.
I tu zaczyna się zagadka. Czy miejsce tego 'skrętu', mogło być wtedy nazywane "Marchlewskiego"? Nie pamiętam, ani z opowiadań starszych, ani własnych wspomnień, by na tej ulicy były tory tramwajowe. Na Marchlewskiego, (Stary Port), chodziłem z ojcem do ciotki od czasów, które na trwale zapisują się w pamięci dziecka. Czyli pamiętam ulicę, od powiedzmy 1963 roku... Opis w książce brzmi tak, jak by ta trasa była tam stałą... Czy ktoś wie, czy na Marchlewskiego, choć czasowo, była trasa tramwajowa? Czy autor tekstu, miał na myśli po prostu Bernardyńską?

[wichura]

Nie znam odpowiedzi, ale zastanawia mnie, że w prasowym opisie trasy, który załączasz, nie pada nazwa Bernardyńska, zaś ta ulica dziś pomiędzy Starym Portem (Marchlewskiego) nie łączy się ani z Jagiellońską, ani ze Zbożowym Rynkiem. W którym więc miejscu torowisko miałoby schodzić z Marchlewskiego w kierunku Jagiellońskiej? Bo gdyby tramwaj miał dojeżdżać aż do pl. Zjednoczenia (Teatralnego) to nie wymieniano by na trasie tramwajowej Jagiellońskiej. Poza tym nie chce mi się wierzyć by, jeśli tramwaj zniknąłby ze Starego Portu, nie pozostały tam żadne jego pamiątki (torowisko, słupy, haki trakcyjne, wreszcie świadomość w pamięci nas i naszych przodków).
Zatem dla mnie logiczne jest inne wytłumaczenie. Skoro do 1960 r. stał most tymczasowy, a dopiero od 1963 r. "prawdziwy" to czy w okresie, gdy nie było tegoż mostu w ogóle możemy mówić o ulicy? To trochę jak dzisiejsze torowisko przez Babią Wieś i Żupy. Nie przebiega wzdłuż ulic, a terenami zielonymi i powstaje problem z nazewnictwem. Nie mam planu miasta z tego okresu (najstarszy mam z 1966), ale czy przy nieistniejącym moście (a więc i całej ulicy Bernardyńskiej) odcinek pomiędzy Jagiellońską a skrętem w Marchlewskiego nie przyjął (może tylko zwyczajowo) nazwy tej ulicy?
Poza tym, gdyby torowisko było poprowadzone jakoś inaczej to wobec planów budowy Ronda XXX-lecia PRL (Jagiellonów) nie likwidowano by torowiska, które na czas budowy można było wykorzystać, jako omijające plac budowy.

[Maciej]

Kiedyś rozmawiałem na temat linii tramwajowych z niestety już nie żyjącą ciocią, która zaraz po wojnie zamieszkała w nie istniejącej już dziś kamienicy przy ul. Toruńskiej 4. Rozmowa skierowana była w poszukiwaniu informacji na temat miejsc, w których znajdowały się tory tramwajowe, a które dziś wyglądają zupełnie inaczej i trudno byłoby sobie to wyobrazić. I nie pamiętam aby ciocia cokolwiek wspominała o torach w okolicach Starego Portu, a były wspomnienia na temat bernardyńskiej. Ale zapytam jeszcze teścia, rocznik 1953, również mieszkał na Toruńskiej 4 więc może coś będzie kojarzył.

[szesnasty]

Poniżej zamieszczam fragmenty interesującego artykułu ze strony: https://komunikacja.bydgoszcz.pl/60-lat ... owej-brda/ :

W dniu 1 maja 1953 roku oddano już do użytku poszerzoną ulicę Stalina (obecnie Jagiellońską) na odcinku od placu Zjednoczenia (Teatralnego) do ulicy 15 Grudnia (3 Maja), wraz z podwójnym torowiskiem.
Torowisko położono również na starym moście Bernardyńskim. W wydanej z okazji otwarcia nowej trasy jednodniówce autorzy następująco opisywali przebieg torowisk:
„Nowa linia biegnie od śródmieścia pierwszym odcinkiem ulicy Stalina do ulicy Marchlewskiego (…) dalej skręca w prawo na Babią Wieś (…) do centralnej pętli. (…) Z Babiej Wsi (…) wychodzi na ulicę Toruńską wzdłuż której ciągnie się aż do pętli przy ul. Spadzistej. (..)”.

Od godz. 5.00, 22 lipca 1953 roku tramwaje kursowały na następujących trasach, opisanych wcześniej na łamach „Ilustrowanego Kuriera Polskiego”:
(…)
2. Łączyć będzie Bielawy z Babią Wsią. Nowe przystanki na tej linii istnieć będą przy ul. J. Stalina naprzeciw gmachu KW PZPR i przy Zbożowym Rynku.
(…)
5. Nowa linia łączyć będzie dworzec główny z Okolem przez pętlę na Babiej Wsi. Trasa jej będzie szła linią T. 1 do końca al. 1 Maja, następnie ul. J. Stalina, Marchlewskiego do Babiej Wsi, stąd po przejściu pętli ul. Długą aż na Okole trasą T. 1.
(...).

Ww. ulica Marchlewskiego, to dzisiejsza ul. Bernardyńska (lata 1950 - 1956).
Obecna ul. Stary Port, w latach 1945 - 1956 nosiła nazwę Wyzwolenia.

[BYDZIAK 1958]

Ciarki mi przeszły po plecach, jak pomyślałem sobie o kroczącym do mnie Alzheimerze...
Jak ja mogłem zapomnieć, o ul Wyzwolenia, konkretnie jej nazwie. Do ciotki chodziłem na Marchlewskiego, ale obok, przed wojną mieszkał tam mój ojciec, (po wojnie krótko jeszcze też) i zawsze mówił że 'jak mieszkał na Wyzwolenia, to...' A gdy mówił o okresie przedwojennym, to o Frankego...
Dodać jeszcze można, że to co najmniej piąta nazwa tej uliczki...
Dzięki ci szesnasty, za to wyjaśnienie.

[BYDZIAK 1958]

A co tam. Pochwalę się
W dzisiejszym zestawie porównawczym, stoi na pierwszym palnie tramwaj, który udało mi się 'naprawić'. Konkretnie zdjęcie, które miało trochę ubytków, ale tym największym, był brak kawałka przodu tramwaju. ( To drugi 'uszkodzony' tramwaj, który odnowiłem ). Tak to wyglądało w oryginale.

[krajan]

Wow, robota pierwsza klasa

[BYDZIAK 1958]

Wczoraj, przed starą zajezdnią, staną 'nowy' tramwaj. (Trwa ustawianie) Jeszcze nie wiem, czy będzie on tylko jako 'eksponat', przypominający o dawnej roli tego miejsca... Czy może właściciel trampolin, chce w nim otworzyć kawiarenkę...
To Düwag M8C z Elbląga.

[BYDZIAK 1958]

W minioną niedzielę wstawiłem zestaw ze zdjęciami tramwajów na 'końcu' ul. Zygmunta Augusta. Końcówka tego toru, wciąż tam jeszcze jest. 'Za bramą'. Ten kawałek tego miejsca zajmuje teraz PKP. (Być może, 'kolej', samowolnie zabrała kiedyś ten kawałek miasta...)

[BYDZIAK 1958]

Tych zdjęć jeszcze tu chyba nie było. To nasze dwie, jedyne 'parówki' w parze, na zdjęciach z początku lat 80-tych.

[jaras]

Ciekawe czy wszyscy je pamiętają

[wichura]

Tych zdjęć jeszcze tu chyba nie było. To nasze dwie, jedyne 'parówki' w parze, na zdjęciach z początku lat 80-tych.

To zdjęcie to był żart primaaprilisowy? Bo nie wiedziałem, że w ogóle była wąskotorowa wersja wagonów 13N. Już nie mówiąc o tym by jeździły one po Bydgoszczy.

[BYDZIAK 1958]

^^^
Oczywiście
Jaras, (nie dał się nabrać), ale swym wpisem, jeszcze bardziej 'ubogacił' ten żart.

[kurgan]

Heh, idąc bydgoską tradycją, to musiały by jeździć na jednym pantografie


tak btw:

[BYDZIAK 1958]

Natrafiłem na film, z otwarcia trasy do Rycerskiej. W 6.50 wychyla się z tramwaju, w czasie jazdy, Misia. (Tak przypuszczam) Misia, nie ryzykuj, nie rób tego więcej...
https://www.youtube.com/watch?v=_aI6WVi2JtQ

[BYDZIAK 1958]

Wykolejony wagon na Fordońskiej. Pewnie wożą nim tłuczeń. Nie dawno byłem w zajezdni, ale tego 'cudaka' tam nie widziałem... Może nie jest własnością MZK...

[BYDZIAK 1958]

Natrafiłem na coś takiego. O tramwajach w Poznaniu, ilustrowanych zdjęciami ze Starego Rynku. Oczywiście naszego Starego Rynku. Pod zdjęciami jest podpisane: " Tramwaj konny w Poznaniu" Aż wierzyć się nie chce, że im się nie zachowało ani jedno zdjęcie oryginalnego, "ich" tramwaju konnego. Dla przyzwoitości, mogli by podpisać np. " Na zdjęciu, podobny, bydgoski tramwaj konny", lub coś w tym rodzaju...
https://www.smartage.pl/tramwaj-konny-w-poznaniu/

[BYDZIAK 1958]

Z tym lipcem 1986 to chyba coś nie halo?

Szkoda że już nie pozostały żadne te tory/odnogi, które na tamten czas wynosiły w sumie chyba tyle, co linie regularne (?). Jakby była gdzieś jakaś ich mapka czy rycina jak wtedy wyglądał układ tych torów...

^^^ To oczywiście jest cytat z tematu "zdjęć porównawczych". Przewertowałem "źródła" i nie mogłem zaskoczyć o co chodzi... Dopiero po czasie zauważyłem, że 'przeskoczyłem' tam 100 lat... I potem pomyślałem, że właściwie nie ma nic tu do wyjaśniania i... pisania... Ale jednak obiecałem tam, że będzie tu sprostowanie. I stąd ten dzień zwłoki i wahania, czy pisać to czy nie. Mapka, o którą ci być może chodziło, jest tu na str 10. A poniżej, 'dla formalności' przypominam sieć 'konną' i pierwszą elektryczną. (Z książki S.Sitarka Bydgoskie Tramwaje)