Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Uruchomienie, w roku 1879, na terenie Brdyujścia, nowych urządzeń hydrotechnicznych – jazu iglicowego i śluzy na Brdzie,
portów - wewnętrznego i zewnętrznego, przyczyniło się zdecydowanie do poprawy żeglowności Brdy, a co za tym idzie,
jej walorów transportowo-komunikacyjnych.
Dzięki temu, zwiększył się ruch na całym szlaku wodnym, oraz ilość przewożonych towarów, a śluza i porty w Brdyujściu, stały się
jednym z jego kluczowych punktów.
Zaowocowało to zwiększonym przepływem ludzi związanych z transportem wodnym i obrotem towarami.
Dogodniejsze warunki żeglugi na Brdzie spowodowały również intensyfikację rejsów spacerowych do Brdyujścia,
gdzie z portu zewnętrznego możliwe były dalsze wycieczki do Torunia, Chełmna, Ciechocinka.
I tak, poprzez rozwój infrastruktury wodnej, poza zaistnieniem jako znaczący węzeł wodny, dołączyło Brdyujście do grona
podmiejskich enklaw piknikowo-rozrywkowych, jak Smukała, Rynkowo, Opławiec ….. .
Zwiększona rotacja ludzi skutkowała rozbudową zaplecza. Powstały przystanie dla statków i łodzi spacerowych, restauracje,
wypożyczalnie łódek, pomosty. Wszystko to skupione zostało, głównie przy nabrzeżnej trasie spacerowej – promenadzie,
wiodącej, lewym brzegiem Brdy, od portu zewnętrznego aż do jej ujścia, do Wisły.


W samym „centrum” Brdyujścia, uruchomił swój lokal niejaki Wollschlaeger (najprawdopodobniej jeszcze pod koniec lat 18xx).
Umiejscowiony na narożniku obecnych ulic - Łowickiej i Witebskiej. Posiadał salę restauracyjną i taneczną (prawdopodobnie tor do kręgli),
oraz taras widokowy, z którego schody prowadziły prosto na promenadę i do portu zewnętrznego.



Budynek istnieje do dnia dzisiejszego. Obecnie dzieli się na część mieszkalną i, podobno, warsztat
naprawy kotłów ( - nigdy nie widziałem żadnego ruchu w tym interesie).

Widok od Witebskiej:



Widok od strony Brdy:







Ślady dawnej świetności:



Tuż za ogrodzeniem zaczyna się bardzo stroma, bardzo zarośnięta i zaśmiecona skarpa
schodząca w kierunku Brdy:



Widok z początku promenady:




Kolejny lokal znajdował się na przeciwnym końcu promenady, dokładnie na wysokości ujścia Brdy do Wisły. Posiadał salę restauracyjną i taneczną,
oraz wolnostojące, drewniane werandy z których konsumenci mogli obserwować rzekę(i). Początkowo właścicielem był Friedrich Wernicke.

- 1903



- 1908




W latach 20-tych właścicielem stał się Reinhold Asbar - wielokrotnie wymieniany w fordońskich dokumentach, ale nie jako restaurator,
tylko jako aktywny członek miejscowego Selbstchutzu, biorący czynny udział w eksterminacji mieszkańców, w 1939 roku.








Budynek również zachował się do dzisiejszych czasów – obecnie służy celom mieszkalnym.
Znajduje się na samym końcu ulicy Kwarcowej(?), nad samą Wisłą.








Tutaj stały werandy:



Jeszcze na temat promenady.
Była to ładnie utrzymana alejka prowadząca wzdłuż Brdy. Idąc nią, można było obserwować rzekę i ruch na niej. Zlokalizowane były tam pomosty i wypożyczalnie łódek:

- 1915




Jeszcze na przełomie lat 60-70-tych (elewator) była ona zadbana i zdatna do użytku:




Dzisiaj, to raczej trasa dla przełajowców.

Bardzo ciekawy i chyba mało znany temat.
Dobrze, że doczekał się Twojego opracowania.
Przyznam, że sam się do niego przymierzałem już od pewnego czasu.

Kilka moich fotek tej restauracji.

MWS Świetny tekst, doskonale zilustrowany. Rewelacja.

Szkoda wielka, że promenada ta została zapomniana i zdewastowana.

Niesamowicie interesujący wątek. Przeczytałem i obejrzałem z zainteresowaniem.
Niewielka korekta. To nie jest jaz iglicowy - o którym piszesz na początku - tylko jaz walcowy.
Skoro napisałeś o jazie iglicowym - ciekawostka.

Na drodze wodnej Wisła, Brda, Kanał. Bydgoski, Dolna Noteć jest nadal czynny podobno jedyny w Europie właśnie jaz iglicowy.

Jaz Kozłowo - iglicowy piętrzy wodę, regulując w tym miejscu różne poziomy wód Noteci
Leniwej. Jaz kieruje wodę na dolne stanowisko śluzy. Stalowe kozły, podtrzymują
drewniane iglice jazu. Kładka nad jazem prowadzona na kozłach, służy do zdejmowania
iglic na zimę, a sama jest na ten okres zatapiana.


Autorem zdjęcia jest Kazan41 i zdjęcie pochodzi z FotoForum Bydgoszcz.

Dodam jeszcze, że prace przy budowie jazu walcowego w obecnym Czersku Polskim wykonano w latach 1902-1907. Polegały one na budowie jazu walcowego o wyższym piętrzeniu oraz likwidacji niepotrzebnego już stopnia wodnego Kapuściska -śluzy nr 2 Kapuściska.
Na pewno zainteresuje Ciebie ten temat. Kliknij.
http://www.mmbydgoszcz.pl/299970/2009/1 ... egory=news


Przepraszam, że wkleiłem się do wątku. Proszę traktować to jako ciekawostkę.

Zanim wybudowano Jaz Walcowy były wybudowane w Czersku Polskim dwa Jazy Iglicowe.

Więcej na ten temat:
http://www.bsmz.org/articles.php?article_id=28

Słusznie.
Dziękuję za zwrócenie uwagi. Rzeczywiście wg informacji były dwa jazy iglicowe.
Jak mógł wyglądać taki jaz mamy na zdjęciu powyżej.

Pozdrawiam

@ AERO

Szkoda wielka, że promenada ta została zapomniana i zdewastowana.

Fakt, to woła o „pomstę do nieba”.
Na „dobicie” proponuję spacer po tzw. Parku Milenijnym (od Wyszogrodu do mostu w F.).
Istnieje w prawdzie projekt RDH rewitalizacji tych terenów, ale twarz, która spoziera z pierwszej jego strony,
nie wróży tym planom nic dobrego, a wręcz przeciwnie.

Dzięki za uzupełnienie fotek. Mam ich, w prawdzie, jeszcze całe „stado” , ale ile można wepchnąć do jednego wątku.

@ Maciej Kulesza

Na pewno zainteresuje Ciebie ten temat. Kliknij.
http://www.mmbydgoszcz.pl/299970/2009/1 ... egory=news

Temat jak i wątek są mi znane. Dziękuję.

Przepraszam, że wkleiłem się do wątku. Proszę traktować to jako ciekawostkę.

Doceniam. - Dziękuję


@bunkier

Zanim wybudowano Jaz Walcowy były wybudowane w Czersku Polskim dwa Jazy Iglicowe.
Więcej na ten temat:
http://www.bsmz.org/articles.php?article_id=28

Fakt, wybudowano dwa jazy - jeden w Czersku Polskim, drugi w Kapuściskach koło śluzy.

-------------------------------------------------------------------------------------

Dziękuję wszystkim za uzupełnienia i uwagi.
Pozdrowienia.

-------------------------------------------------------------------------------------

W takim razie jeszcze trochę na temat budowli hydrotechnicznych na szlaku Brdy:

Prace związane z przebudową Brdyujścia rozpoczęto w 1876 roku.
W ich ramach zbudowano: w Brdyujściu – śluzę i jaz iglicowy (Czersko polskie), porty wewnętrzny i zewnętrzny zabezpieczony groblą
przed wylewami Wisły, oraz śluzę i jaz (iglicowy) w Kapuściskach (uskok 2 metry) . Ten etap zakończono w 1879r.






Lata 1876 – 1915 to okres intensywnych prac nad modernizacją szlaku Brdy.
(pod presją dynamicznie rozwijającego się transportu kolejowego).
Poza tym co powyżej:
W 1897 roku dokonano przekopu łuku Brdy i zbudowano nad nim most drogowy (Sporna).
W 1902 roku przebudowano most gdański (podwyższenie)
W 1903 roku podniesiono most bernardyński.
W latach 1903 – 1906 przebudowano jaz w Czersku na walcowy, dzięki czemu poziom Brdy został podniesiony o 2 metry.
Śluza i jaz Kapuściskach stały się zbędne, a wręcz stanowiły przeszkodę w żegludze, ale rozebrano je dopiero w 1910 roku.
1910 – 1913 przebudowa śluzy miejskiej (budowa nowej powyżej starej, trapezowej)
1910 – 1915 budowa nowego odcinka kanału na Czyżkówku. (w międzyczasie przebudowa mostu Kr. Jadwigi).

.

Bardzo ciekawy artykuł, Gratuluję.
Co do zdjęć, wyglądało to na prawdę imponująco. Mam w tamtych rejonach rodzinę i nie raz chodzę właśnie w tamte rejony na ryby i nigdy bym nie pomyślał że wcześniej było tam tak ładnie. Szczególnie do wysokich stanach wody miejsce zamienia się w istny tor przeszkód. A woda potrafi podejść na prawdę wysoko.

Jeśli mówimy o Brdyujściu to trzeba dopowiedzieć że to miejsce ma bardzo ciekawą historię sięgającą "Potopu Szwedzkiego". w okresie potopu Szwedzi założyli przyczółek na tym półwyspie między 2 rzekami i stacjonowali tam do czasu aż oddziały polskie nie sforsowały przyczółka i ich z tamtąd
nie wykurzyły wtedy Szwedzi przesiedli się na przycumowane tam barki i Wisłą popłynęli do gdańska z kąt uciekli do Szwecji W środowisku numizmatyków chodzą pogłoski że na tym półwyspie po dziś dzień można natrafić na szwedzkie monety z tamtego okresu.Oczywiście od razu przypominam wszystkim zapaleńcom że aby prowadzić tam poszukiwania np z wykrywaczem metalu potrzebna jest zgoda konserwatora zabytków w innym przypadku stajecie się przestępcami... (nasze chore polskie prawo)

na allegro wypłynęła ciekawa widokówka z Brdyujścia
http://allegro.pl/bydgoszcz-park-w-brdy ... 41385.html

Przeczytałem z ciekawością i obejrzałem fotografie dokumentujące okolice, gdzie spędziłem sporo czasu jako małolat. Kilka szczegółów dokładam od siebie;
- budynki restauracji - sali tanecznej Reinholda Asbara po wojnie do około 1992 wykorzystywała LOK jak Ośrodek Szkolenia Wodnego. Znajdują się przy ulicy ... Wyszogrodzkiej. Na terenie ogródka niestety już bez tarasów okazjonalnie otwierano bufet. Ostatni raz w 1987. Potem przyroda zrobiła swoje.
Dalej w stronę Wyszogrodu/ Zbożowca jest jeszcze jedna ciekawa konstrukcja, tzw. "basen", kapielisko wydzielone z nurtu Wisły, która ma bardzo silny prąd w tej okolicy. Nie pamiętam jednak, żeby miała jakiekolwiek zastosowanie.
- promenada od grobli na wysokości Witebskiej 29 (dawniej Regattenweg 19) była jeszcze w miarę przejezdna do końca lat 80. Potem każda kolejna zima, z wylewami nanosiła ogromną ilość materiału, powodując zamulenie kanału od strony i umożliwienie rozrostu drzew.

Gratuluję za zajęcie się tym ciekawym tematem.

MWS pisze: (...)

^^^ Od siebie dodam, że jeszcze jakieś 20 lat temu, w latach 90-tych, odbyłem tam sobie wycieczkę rowerową. Wtedy, mimo że było sporo roślinności, dało się jeszcze spokojnie tamtędy przejechać.

Mam nadzieję że pocztówka w temacie

Restauracja w Brdyujściu. Rok 1944-ty. Zdjęcie I-sze powinno być odwrócone. Może ktoś to zrobi?...

Dziękuję

Mam zdjęcie wykonane z Brdyujścia, z widokiem na most w Fordonie. To zdjecie też jest obrócone. MWS, mógłbyś poprawić? Dzięki.

Chyba mi się etat trafił
Wesołych Świat!

Dzięki. Wesołych Świąt i Szczęsliwego Nowego Roku!