Co do numeru nie jestem pewien. Pytałem ojca na temat tych budynków i powiedział mi tylko, że za dzieciaka zaglądali tam przez okno i widzieli człowieka w fartuchu, co szczerze mówiąc nie wyjaśnia niczego
Poniżej zdjęcia tych budynków:
Zamurowane wejścia?
Pod schodami rury:
Nad schodami zawiasy?
Chyba ostatnie przeznaczenie budynku 'hurtownia nabiału':
Znowu rury:
Za kratą jakieś urządzenie, wygląda jakby tamtędy coś przyjmowano:
Ta krata jest po prawej:
Wnętrze widziane przez wybite szyby:
Tutaj widać metalowe wózki na kółkach:
Jeżeli dobrze pamiętam to w tych 'magazynach' zginął zbieracz złomu.
Budynki po browarze „Brauerei Grunwalds Erben“ browar warzył piwo w latach 1865-1898. Prawdopodobnie po śmierci właściciela browar przejmują następcy, którzy utrzymują produkcję do 1922 roku. W latach 1906-1909 mistrzem piwowarskim był Otto Blume. Obiekt jest podpiwniczony. Piwnice robią wrażenie. Swego czasu odbywały się tam niezłe imprezy.
Kilka lat temu miałem okazje obejrzeć wnętrza tego budynku. Kolega szukał pomieszczeń na magazyny i... Potwierdzam dawno temu był browar ostatnio hurtownia nabiału. Wnętrza są super by zrobić w nich klub. ale znaleźć na to inwestora to inna bajka... poszukam dobrze, może znajdę jeszcze zdjęcia.
"Cudze wiedzieć rzeczy ciekawość jest, a swoje potrzeba" Andrzej Maksymilian Fredro
Browar Grunwald był jednym z najstarszych i najbardziej znanych w XIX i na początku XX wieku bydgoskich browarów. Istniał od 1803 roku. Zapisy z książek adresowych 1854 i 1855 roku wymieniają go wśród czterech zakładów. Zaciekawił mnie też wymieniony tu browar Petersona. Co to za lokalizacja? Ernst Conrad Peterson - ten od kanału, cegielni i młynów, był też właścicielem browaru. Ten wpis jest z czasów, gdy chodzić może o spadkobierców lub nazwę zachowaną na jego cześć. Ciekawy temat na kolejny wątek o browarze.
W opisywanym miejscu istniał browar, ale nie był to „Grunwald’s Brauerei”, ani też jego spadkobiercy.
Browar na ul Dworcowej 36 (taki adres obowiązywał wtedy), założyło dwóch kupców z Torunia – bracia Schlesinger na początku lat 60-tych XIX wieku. W 1867 piwny interes odkupił niejaki Otto Leue. Dopiero pod kierownictwem nowego właściciela browar faktycznie zaistniał na rynku, przynosząc mu dochody. W ciągu paru lat p. Leue stał się właścicielem sąsiednich kamienic (34-35), oraz terenów przy ulicy Unii Lubelskiej (Follerstr. 5-7) Firma została przekształcona w spółkę z.o.o „Bürgerliches Brauhaus Bromberg” i rozbudowana.
W 1897 roku nastąpiła kompleksowa przebudowa i modernizacja browaru. Na terenach przy Unii Lubelskiej zbudowano nową warzelnię, leżakownię, magazyny. Wszystko to zgodnie z najnowszymi osiągnięciami ówczesnej techniki. Zmechanizowano produkcję, zainstalowano kotły i maszyny parowe (n.b. produkcji Zobla). W tej formie browar istniał do 1920 roku. Po wyzwoleniu zmienił właściciela i nazwę na „Zjednoczone Browary: Wielkopolski i Bydgoski”. Po paru latach był to już tylko „Browar Wielkopolski”, przy tym zdecydowanie zmniejszyła się liczba zajmowanych przezeń obiektów. Prawdopodobnie, w tym czasie, była to już tylko rozlewnia i magazyn piwa (bez produkcji własnej).
Lokalizacja browaru „Grunwald’s Brauerei”, wskazywana przez książki adresowe (stale i niezmiennie) to Grosse Berg Strasse 3 - czyli dzisiejsza ulica Wały Jagiellońskie. Pod tym adresem widnieje zawsze właściciel-spadkobierca/następca, oraz mistrz piwowar (np. Juliusz Hoffman, który przepracował tam 40 lat, a od 1906 Otto Blum) Najprawdopodobniej browar znajdował się pomiędzy dzisiejszym aresztem śledczym a przychodnią „Centrum” i te instytucje zajmują dzisiaj, po części, jego dawny teren.
Świetna robota. Właśnie rozgryzałem temat: Browar Obywatelski ul. Dworcowa 36 i zacząłem dłubać w mapach. Zaczęło mi coś nie pasować z tą Unii Lubelskiej i Grunwaldem i odłożyłem sobie na później dochodzenie, a tu niespodzianka - już wszystko jasne. Browar Obywatelski ul. Dworcowa 36 występuje w spisach 1922 roku, stąd myślałem o tej polskiej nazwie wątku będącej tłumaczeniem wczesniejszej niemieckiej. W 1925 już jest adresowany Unii Lubelskiej pod nazwą Browar Wielkopolski Czajkowski i Lewandowski. Zmienili wejście główne. Możliwe, że wtedy już nie robili piwa, albo wkrótce później był już tylko składem dystrybucyjnym. Trzeba zmienić nazwę wątku i założyć osobno Grunwald.
W niemieckiej nazwie występuje słowo brauhaus (Bürgerliches Brauhaus Bromberg), co oznacza browar restauracyjny lub z po prostu z knajpą piwną. Jednak musiał być dość spory, gdyż jego piwa znane były na szerokim rynku. Na przełomie wieków uchodził za bardzo nowoczesny. Pojęcie obywatelski natomiast wiąże się z tym, że po właścicielu Otto Leue browar był spółką z o. o. mającą wielu właścicieli. Pewnie, jak Leue zrezygnował z biznesu, piwosze wykupili go przez sentyment do tego piwa. Ciekawe, czy jego powstanie w tym miejscu wynikało z powstania i rozwoju kolei. Pewnie nie było to bez znaczenia. Poniżej mapki - 1877 i współczesna satelitarna:
Kilka zdjęć browaru z 21 lutego 2012. Na pierwszym zdjęciu widok obiektów browaru, które zajmował w czasach, kiedy jako Browar Obywatelski miał adres Dworcowa 36. W budynku przy Dworcowej musiała znajdować się restauracja browaru, zarząd, może tez jakiś hotel.
albo ktoś najpierw zamurował od zewnątrz.. ale od wewnątrz mu się nie podobało więc postawił dodatkowy mur.. nie wiem ile w tym sensu ale ja bym to tak brała na jakąś logikę..
Pustostany często zabezpiecza się przed penetracją przez niepożądanych gości zamurowując okna (i drzwi) na parterze... Kraty w końcu ukradną, szyby wybiją, wlezą i znowu sobie ktoś krzywdę zrobi... A właściciel będzie się musiał tłumaczyć z niedostatecznego zabezpieczenia obiektu.
Nie zrobiłem zdjęcia, ale widziałem ostatnio, że pod łukowymi nadprożami zamontowano niedawno łukowate okna. Wygląda na to, że jakiś lokal tam powstaje.
W browarze wraz z cieplejszą pogodą przyspieszyły prace remontowe. Już wiem co tam będzie. Siłownia, fitness itd. Dobrze, że obiekt ożyje. Trochę mnie rażą te źle dobrane kolorystycznie cegły na uzupełnienia. Zaniedbanie nie na dzisiejsze czasy. Tak szpetnie przerabiano okna w starych budynkach z czerwonej klinkierowej cegły w latach 60-tych i 70-tych. Teraz robi się to tak, że nie widać różnicy.
Ulotka browaru, albo coś ulotkopodobnego. Wygląda na jakąś kiepską kserówkę na jakimś dziwnym papierze, ni to zwykłym, ni to czerpanym. Nie wiem do czego to mogło służyć, ale może to zdjęcie się do czegoś przyda teraz. Samej ulotki niestety od wczoraj już nie mam.
