Browar Grunwald

[Hrab]

Dla porządku otwieram wątek Browaru Grunwald.
Wcześniej browar był mylnie był zlokalizowany na Unii Lubelskiej. MWS napisał po znalezieniu błędu:

Lokalizacja browaru „Grunwald’s Brauerei”, wskazywana przez książki adresowe (stale i niezmiennie) to Grosse Berg Strasse 3
- czyli dzisiejsza ulica Wały Jagiellońskie.
Pod tym adresem widnieje zawsze właściciel-spadkobierca/następca, oraz mistrz piwowar
(np. Juliusz Hoffman, który przepracował tam 40 lat, a od 1906 Otto Blum)
Najprawdopodobniej browar znajdował się pomiędzy dzisiejszym aresztem śledczym a przychodnią „Centrum”
i te instytucje zajmują dzisiaj, po części, jego dawny teren.

Browar istniał od 1803 roku. Spotkałem się też z datą założenia 1795 r. Nie ma go już w spisach wkrótce po odzyskaniu niepodległości. W 1920 istniał jeszcze jako Browar własność Grunwalda i Synów, ale w tymże roku prawdopodobnie zakończył działalność.
W latach 90-tych XIX wieku przeprowadził znaczną modernizację.
Był wtedy nowoczesnym browarem wyposażonym w warzelnie parową i maszyny parowe do napędu urządzeń.
Zatrudniał 15 osób i produkował rocznie 7000 hl piwa – obrazowo : 14 000 beczek po 50 l (lub 1 400 000 butelek)
Na tym terenie niewiele zostało. Może jedynie piwnice leżakowe dałoby się zlokalizować – na przykład pod aresztem.
Poniżej mapki posesji na której był browar.







Zdjęcia obiektów znajdujących się obecnie na tym terenie lub jego obrzeżach:

Widok z góry


Areszt


Areszt


Areszt


Areszt


Budynek NIK


Budynek NIK


Budynek NIK


Przychodnia


Przychodnia


Pastorówka - to raczej działka sąsiadująca z dawnym browarem




Reklama browaru zamieszczona w przewodniku po Bydgoszczy i okolicy z 1914 roku potwierdza datę założenia 1795 r.





Link do etykietki piwa Browaru Grunwald na Browar.biz.

[Hrab]

Butelka i porcelanka Browaru Grunwald

[Hrab]

Etykiety http://www.zsir.ia.polsl.pl/hosil/BydgoszczG.htm

[Hrab]

2 z utraconych załączników.

[Hrab]

Na planie

[Hrab]

Etykietki w stylu jak współczesne. Tylko technika drukarska trochę słabsza.

[Hrab]

Zdjęcie Otto Blume mistrza piwowarskiego Browaru Grunwald.
Jego historia z Browar.biz:

15-06-2005, 21:23
Otto Blume – mistrz piwowarski w Bydgoszczy w latach 1906 – 1909

Otto Blume urodził się w 1867 roku w Lübben nad Szprewą (ok. 60 – 70 km na zachód od Gubina), jako syn podskarbiego Theodora Blume. W rodzinnym mieście ukończył z sukcesem wyższą szkołę miejską (mieszczańską?), po której należało wybrać sobie jakiś zawód. Młody Otto postanowił wyuczyć się szlachetnego zawodu piwowara. Rodzice załatwili mu miejsce w browarze W. Nicklas w oddalonym około 40 km od Lübben Sonnwenwalde (browar założony w 1859 roku i istniejący prawdopodobnie do roku 1989). Po zdobyciu zawodu piwowara i ukończeniu jednorocznej służby wojskowej w armii pruskiej, nabierał doświadczenia zawodowego, pracując wyłącznie w znanych i renomowanych browarach. Pracował między innymi na wszystkich oddziałach w „Dortmunder Aktien Brauerei“ oraz w „Vereinsbrauerei Rixdorf“. Kolejną stacją był browar Oswalda Schulza (czynny do 1928 roku) w Speichrow koło Beeskow (niedaleko Frankfurtu nad Odrą), w którym powierzono mu funkcję głównego piwowara. Otto Blume miał jednak wyższe cele. Po pewnym czasie zrezygnował ze swojej bynajmniej nie złej funkcji w browarze w Speichrow, by podjąć naukę w szkole piwowarskiej w Berlinie. Szkołę tę ukończył z dyplomem mistrza piwowarskiego w 1892 roku. Jego wyniki w nauce były tak dobre, że sama szkoła postarała się o kolejne miejsce pracy, tym razem w akcyjnym browarze i słodowni w Barmen na zachodzie Niemiec. Dwudziestopięcioletni Otto przyjął wyzwanie, chociaż miejsce pracy znajdowało się w odległości około 1 000 km od rodzinnego domu. Ponieważ w Barmen nie było wolnej posady na stanowisku mistrza piwowarskiego, musiał ponownie zadowolić się funkcją głównego piwowara., którą wykonywał przez okres dwóch lat. W 1894 roku nadarzyła się nareszcie okazja otrzymania pracy na odpowiednim do wykształcenia stanowisku. Otto Blume objął funkcję mistrza piwowarskiego, a po pewnym czasie dyrektora technicznego w browarze Schwarck & Krüger w Rostock (działał do 1918 roku). Pracował tam przez dwanaście lat i chyba tylko propozycja jeszcze wyższego wynagrodzenia skłoniła go do przeniesienia się do Bydgoszczy. W 1906 roku przejął stanowisko mistrza piwowarskiego w browarze „Grunwald’s Erben Nachfolger – następca spadkobierców Grunwalda“. Niestety nie było mu dane przez dłuższy okres kierować browarem bydgoskim, ponieważ zmarł nagle dnia 5 kwietnia 1909 roku, w wieku zaledwie 42 lat.
Otto Blume był piwowarem z zamiłowania. Kochał wykonywaną przez siebie pracę, a co najważniejsze, posiadał talent do kierowania interesami browaru. Za szczerość i koleżeńskość był lubiany przez swoich podwładnych i przełożonych. Mimo tego, że większą część jego krótkiego życia wypełniała praca, potrafił zawsze znaleźć czas dla żony, dzieci i przyjaciół. Jego śmierć była niepowetowaną stratą dla wszystkich, którzy go znali, lubieli i cenili.

Autor:
Andrzej Urbanek
Piwowar@browar.biz

[piwowar]

Otto Blume kierował browarem niecałe trzy lata. Jego poprzednik Juliusz Hofmann kierował nim przez lat 40, za co właściciele byli mu tak wdzięczni, że pochowali go w ich rodzinnym grobie. Wdzięczni musieli być, ponieważ wielu z nich w ogóle nie mieszkało w Bydgoszczy. Na przykład ostatni spadkobierca, M. Behn, który został w 1898 roku wyłącznym właścicielem browaru, mieszkał na terenie swoich dóbr rycerskich w Neuenhagen koło Dassow, w ówczesnym księstwie Mecklemburg Schwerin. Neuenhagen leży około 600 km od Bydgoszczy, więc osobista kontrola nad zakładem była praktycznie niemożliwa.
Juliusz Hoffmann urodził się 12 listopada 1843 roku w Gdańsku. Po ukończonej nauce zawodu podjął w 1866 roku pracę jako czeladnik piwowarski w browarze Grunwalda i okazał się być tak zdolnym fachowcem, że wkrótce objął kierownictwo techniczne zakładu i został prokurentem. Hoffmann kierował browarem do początku czerwca 1906 roku. Szóstego czerwca musiał poddać się operacji jelita, po której już nie doszedł do siebie i zmarł 20 czerwca.

[piwowar]

Po śmierci Ottona Blume browar potrzebował nowego dyrektora technicznego. Został nim Oskar Malnly, dotychczasowy mistrz piwowarski w browarze w Gorzowie Wielkopolskim. Malnly podjął pracę w Bydgoszczy 1 lipca 1909 roku. Nie wiem przez ile lat tam pracował, w 1913 roku na jego miejscu urzędował już W. Ohage.

[piwowar]

W październiku 1909 roku doszło w piwnicy leżakowej browaru Grunwald do eksplozji gazu. Podczas zakładania instalacji gazowej okazało się, że jest ona w jednym miejscu nieszczelna. Główny piwowar Hess zaprowadził w to miejsce montera Wellnitza, który miał przewody uszczelnić. Pech chciał, że przyświecali sobie latarkami z otwartym ogniem, pewnie ze świeczkami i doszło do wybuchu, wskutek którego obydwaj panowie doznali poparzeń.