Urządzenie z drewna

[jaras]

Co to za urządzenie, do czego służy i gdzie się znajduje ?

[BYDZIAK 1958]

Wygląda jak oś... od wiatraka ("śmigła").

[wlodi]

Może jakiś kierat?

[jaras]

Wygląda jak oś... od wiatraka ("śmigła").

Bardzo bliska odpowiedz.

[BYDZIAK 1958]

No to oś od koła wodnego młyna.
(nie lubię pisać ztelefonu!)

[jaras]

Nie tamta odpowiedz byla bliższa.

[Stanislaw]

Tego typu oś z wiatraka leży, jak dobrze pamiętam, w Bierzgłowie, przy zrekonstruowanym wiatraku.

[jaras]

Brawo prawidłowa odpowiedz.

[BYDZIAK 1958]

Wygląda jak oś... od wiatraka ("śmigła").

Bardzo bliska odpowiedz.

Tego typu oś z wiatraka leży, (...)

Brawo prawidłowa odpowiedz.

^^^ Napisałem że to oś i jednak jest to oś.

[monter1951]

Raczej wał napędowy wiatraka.

[MWS]

To wygląda na oś całego wiatraka tzw. sztember, na której obracano go „do wiatru” .
Oś skrzydeł była zdecydowanie cieńsza, krótsza, a wpusty mniejsze.

[BYDZIAK 1958]

(...)
Oś skrzydeł była zdecydowanie cieńsza, krótsza, a wpusty mniejsze.

^^^
Przydało by się zdjęcie drugiej strony 'osi'. Jeśli jest tam miejsce po drugim "łożysku", - to pewnie była by to jednak oś śmigła.

[monter1951]

https://zabytek.pl/pl/obiekty/wiatrak-typu-kozlak-2210

Link na którym są zdjęcia elementów tego wiatraka. To jednak wygląda na wał skrzydłowy. Za bieżnią łożyska widoczne są ślady po kole palecznym.
Sztember to będzie ten element przykryty niebieską plandeką, a wyglądający jak jakaś armata.

[jaras]

Nie mam zdjęcia z drugiej strony ale wydaje mi się że nie było tam "łożyska" tylko wycięcie na belkę prostokątną. Jest widoczny ten kawałek na piątym zdjęciu w linku przesłanym przez montera.

[monter1951]

Kto tak ładnie w opisał wiatrak? Wiatrak spod Gniezna a może Wrześni.

"....... Nie pozwolił się nigdy zaskoczyć niespodziewanym przedzierzgnięciem się usłużnego i potulnego pachołka w złe i rozhukane wichrzysko. Nieomylnie przewidywał chwilę, w której pracowity i uległy wyrobnik z nagłą i wielkopańską fantazją przerzucać się zacznie od kaprysu do kaprysu i miast pomocy w robocie — nieść szkodę i zniszczenie. Stary młynarz, jak starty żeglarz, nie bał się ani wybryków wichury, ani nawet wściekłych zrywów huraganu. Jak żeglarze żagle z rej, tak on już zawczasu uwalniał miecze śmig z nadmiaru dranicowych piór. A także na czas obracał wiatrak swój tak, by na wściekły impet wichury nie wystawiać, broń Boże, słabszych ścian bocznych, tylko mocno osikowymi szkudłami opancerzoną ścianę wietrzną. Jej to bowiem przypadała rola odpornej tarczy i chytrze zastawionego sidła. Rozbijający się o nią wiatr miał się w odwrocie wplątywać niebacznie w rozkrzyżowaną drabinę śmig. Będzie się szarpał, miotał, wdzierał w szpary szkudeł i targał całym budynkiem tak, że niejeden raz zadrży korzeń wiatraka i aż stęknie ciężko od nadmiernego wysiłku jego gruby stember. Dreszcz przebiegnie nawet twarde przyciesie, ciężkim klocem przywarte do ziemi. Ale tęgie przypory zastrzałów zrobią swoje. W chwili groźnej wpierać się poczną w kolumnę stembra z taką siłą, że na nic wysiłki wichury, by go wyrwać, wywrócić lub złamać. Więc wicher, niczego nie wskórawszy u podstaw, cały swój atak skieruje wyżej, na drżące ramiona śmig. O, one nie ostoją się na pewno wściekłej jego sile! Połamie je, rozerwie i poroztrąca, jak uschłe konary drzew. Jakiż to opór stawić mu może cieniutki napiór drewnianych skrzydeł? Wystarczy gwałtowniejszy podmuch, by płachty śmig oderwane od mieczów rozleciały się w tysiące dranicowych piór. Ale niedoczekanie twoje, wichrze! Stary Wróbel czuwa!............."

[BYDZIAK 1958]

^^^ Przeczytałem to, ale nic mi na myśl nie przychodzi. Mogę tylko obstawiać, że tekst jest raczej po wojenny. Przyznam, że ten tekst, należy do tych pisanych, (dla mnie), w sposób mało wciągający, mimo że bogaty w słowne przeskoki.
A co do starych wiatraków. Bardzo dawno temu, w latach 60-tych, jeździłem do ciotki, przez wieś Gorzyce, koło Żnina. Tam na wzgórku stał satary wiatrak, któremu co rok coś stopniowo ubywało...

[monter1951]

Jest to fragment opowiadania "Skradziony wiatr" ze zbioru opowiadań " "Dni wielkiej doliny" Mariana Turwida.